შოთა ხინჩაგაშვილი – დანიელ გერენი

მშრომელებო ყველა ქვეყნისა, ჩაეხუტეთ ერთმანეთს!

მეგობარმა მეგობარს გაუზიარა რომ ჩემთვის გაეზიარებინა სტატია დანიელ გერენის (Daniel Guérin) მოღვაწეობის შესახებ (მგონი გერენია. თუ ვცდები, შემისწორეთ ფრანკოფონებმა) – “Workers of the World, Embrace!”. Daniel Guerin, the Labour Movement and Homosexuality. 

გერენი ფრანგი ანარქო-კომუნისტი მწერალი და აქტივისტი იყო, 1968 წლის რევოლუციის მონაწილე, რომელიც ფაშიზმთან, ნაციზმთან, რასიზმსა და სტალინიზმთან ბრძოლის გარდა, თავისუფალი სიყვარულისა და სექსუალური თავისუფლების იდეასაც ქადაგებდა. თავად, როგორც უკვე მიხვდით, (თანამედროვე ნომენკლატურა რომ გამოვიყენო) ჰომოსექსუალი ან ბისექსუალი იყო, ან, ერთი ჩემი ნაცნობის მიერ შემოთავაზებული კარგი გამოთქმა უფრო შესაფერისია: სექსუალურად “არეული”.

ამ “არევ-დარევამ” და ახალგაზრდა მუშებისადმი ფიზიკურმა ლტოლვამ, – და არა მარქსისტულმა ტრაქტატებმა, – გერენი 1930-იან წლებში მშრომელთა მოძრაობამდე მიიყვანა. ბეირუთსა და ინდოჩინეთში მოგზაურობის შემდეგ, საბოლოოდ გადაწყვიტა მიეტოვებინა ოჯახით მიღებული სარგებლიანი სამსახური, გაეწყვიტა ყველა ძველი კავშირი და თავი საერთაშორისო მუშათა კლასისთვის მიეძღვნა.

ჰომოსექსუალობა, მაღალ სოციალურ წარმომავლობასთან ერთად, შიდაჯგუფურ დავებში ყოველთვის მისი მარგინალიზების შესაძლებლობას იძლეოდა, (განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც 1920-იანი წლებიდან მისი “ბურჟუაზიულ ფუფუნებას” გაიგივება დაიწყო). ამის გამო პროფკავშირებსა და სოციალისტურ პარტიაში აქტივიზმის დროს გერენის სექსუალობა არ ქცეულა საჯარო, თუმცა ის ხმამაღლა გამოდიოდა ჰომოფობიის წინააღმდეგ:

რევოლუციონერები ბურჟუებზე უფრო შემწყნარებლები არ არიან ჰომოსექსუალობისადმი. ერთი შეხედვით, მათ აქვთ გამართლება: ისინი არ ენდობიან ჰომოსექსუალებს საკუთარ რიგებში, რადგან შანტაჟისა და ზეწოლის უპირველეს შესაძლებელ მსხვერპლად არიან მიჩნეულნი, ესე იგი – მოძრაობისთვის “საფრთხეს” წარმოადგენენ. რევოლუციონერების აზრით, ეს უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ინდივიდის ღირსების მოფრთხილება. თუმცა ისინი ვერ აცნობიერებენ, რომ ასეთი მოუთმენლობა თავად აძლიერებს იმ ვითარებას, რომელსაც ებრძვიან. ჰომოსექსუალებისთვის ქვის სროლით ისინი ისევ იმ ტაბუს აძლიერებენ, რომელიც ადამიანებს შანტაჟისა და პოლიციისთვის იმეტებს. ეს მოჯადოებული წრე მაშინ გაირღვევა, როცა თავად პროგრესული მშრომელები სცემენ პატივს მეცნიერებას და უფრო ადამიანურ დამოკიდებულებას გამოიმუშავებენ ჰომოსექსუალობისადმი.

საკუთარი პოზიციის გამო მას კათოლიკური ეკლესია და მემარცხენე ჯგუფები ერთდროულად აკრიტიკებენ. ეს უკანასკნელნი გერენს “ჰომოსექსუალობაზე ზედმეტი აქცენტის” გამოც საყვედურობენ. “ყველაზე ცხარე კრიტიკა მარქსისტებისგან მხვდება, რომლებიც სავალალოდ უგულებელყოფენ ჩაგვრის ერთ-ერთ ფორმას – ანტისექსუალურ ტერორიზმს” – აღნიშნავს აქტივისტი მეგობრისადმი მიწერილ წერილში.

1965 წელს ის უკვე ღიად იწყებს საუბარს საკუთარ სექსუალობაზე და ავტობიოგრაფიაში (“ექცენტრული ყმაწვილი”) თითქმის ყველა მემარცხენე ჯგუფს ღია თუ ფარულ ჰომოფობიაში ამხელს, მათ აკისრებს პასუხისმგებლობას კაპიტალისტური პურიტანიზმის გაღვივებაში.

“სწორედ ამ [მშრომელებისადმი ჰომოსექსუალური ვნების] გზით, თანდათან შევიმეცნე მათი [მშრომელების] ცხოვრების წესი, ასე განმივითარდა ექსპლუატაციასა და გაჭირვებასთან მიმართებაში ადამიანებისადმი ღრმა სოლიდარობის გრძნობა”, – აღნიშნავს გერენი და იქვე დასძენს, რომ ეს ერთგვარი ამბოხიც იყო საკუთარი ოჯახის წინააღმდეგ: “სან მიშელის ბულვარზე მდებარე მშობლიურ საცხოვრებელში მარსელს მისდამი ძლიერი გრძნობების გამო არ ვეპატიჟებოდი. ამ საქციელში ერთგვარი სოციალური ტრანსგრესიის ვნება იყო”. გერენისთვის მშობლიურ სოციალურ გარემოში საკუთარი სექსუალობა ბურჟუაზიული მორალიზმისა და ფარისევლობის წინააღმდეგ ამბოხის მიზეზს აძლევდა.

აქტივისტის ასეთმა მსჯელობამ მთელი მაშინდელი მემარცხენე მოძრაობა აღაშფოთა. ბევრის აზრით, ის არა მხოლოდ საკუთარი თავის დისკრედიტაციას ახდენდა, არამედ მთელი მოძრაობისაც, რადგან თითქოს გამოდიოდა, რომ იმისათვის რათა ადამიანი სოციალისტი გამხდარიყო, ჯერ პიდარასტი (pédé) უნდა ყოფილიყო.

თუმცა დანიელ გერენისთვის მთავარი არა ჰომოსექსუალობა, არამედ ზოგადად, სექსუალობა იყო. ის ხშირად მიუთითებს ადრე-ბოლშევიკურ გამოცდილებაზე, სადაც სექსუალური თავისუფლების მიმართ, მისი აზრით, სამაგალითო დამოკიდებულება არსებობდა, თუმცა სტალინის პერიოდიდან მოყოლებული, სსრკ-ში, აღმოსავლეთ ევროპასა და კუბაზე ვითარება კარდინალურად შეიცვალა: “პარადოქსული და აღმაშფოთებელია ამ ე.წ. მეცნიერული სოციალიზმის მეხოტბეთა ასეთი შეუვალი დამოკიდებულება სამეცნიერო ფაქტებისადმი”, – აღნიშნავს ის.

‘50-‘70-იანი წლების საფრაგნეთის მემარცხენე ჯგუფებს ხელი არ მიუწვდებოდათ სამეცნიერო კვლევებზე. ცნობილი სექსოლოგის ალფრედ კინსის შრომების თარგმანის გამოცემასაც არ გამოუწვევია კარდინალური ცვლილება ფრანგ მარქსისტებში. თუმცა აკადემიურმა კვლევებმა გერენს საშუალება მისცა, უფრო დასაბუთებულად ემსჯელა საკითხზე: “[კინსის] მოხსენება გვკარნახობს, ერთდროულად მივსდიოთ როგორც სოციალურ რევოლუციას, ისე სექსუალურ რევოლუციას, – მანამ სანამ ადამიანები სრულად გათავისუფლებულან კაპიტალიზმის ორი მჩაგვრელი უღლისგან”.

თუმცა აღსანიშნავია, რომ ფრანგი აქტივისტის წარმოდგენები სექსუალურ თავისუფლებაზე გაცილებით ადრე, “მშობლიური” ფრანგული ანარქიზმით იყო ინფორმირებული (ეჟენ არმანდი, შარლ ფურიე), რომლის ფარგლებში ჰომოსექსუალობა სექსუალური თავისუფლების ერთ-ერთ, სრულიად მისაღებ ფორმას წარმოადგენდა. ასევე მნიშვნელოვანი იყო გერენისთვის მის მსგავსად შერისხული ავსტრიელი ფსიქოანალიტიკოსი ვილჰელმ რაიხი, რომელიც ჰომოსექსუალობის კონსერვატიული ინტერპრეტაციის მიუხედავად, აღნიშნავდა:

სექსუალობის რეპრესიას არა ბიოლოგიური, არამედ სოციალური და ეკონომიკური საფუძვლები აქვს
თანამედროვეობაში პირად საკუთრებასა და პატრიარქატზე დაფუძნებული ჩაგვრა მონოგამიურ ქორწინებასა და ოჯახს ეფუძნება
სექსუალური რევოლუცია წარმოუდგენელია სოციალური რევოლუციის გარეშე.
გერენი ჰომოფობიის წინააღმდეგ ბრძოლას არ უკავშირებდა უმცირესობათა სპეციფიკურ მოთხოვნებს (ის თანამშრომლობდა რადიკალურ ჯგუფთან “რევოლუციური მოქმედების ჰომოსექსუალური ფრონტი”, თუმცა მაინც უფრო ინტეგრირებული, საერთო ფრონტი ერჩივნა) და აღნიშნავდა, რომ შეუწყარებლობისა და რეპრესიის საფუძველი პატრიარქალური საზოგადოება იყო; აქედან გამომდინარე, ჰომოსექსუალობის განხილვა სწორედ ამ კონტექსტში უნდა მომხდარიყო. მისი აზრით, პატრიარქალური საზოგადოების რეპრესია ორი სახით ფუნქციონირებდა: მამაკაცების ბატონობა ქალებზე და მამების ბატონობა შვილებზე. სწორედ ამ ურთიერთობათა დინამიკაში იწრთობა [მორჩილი] ქცევის ის ფორმები, რომელიც სიქველესთან იგივდება. ცხადია, ჰომოსექსუალი ამ ურთიერთობათა სისტემიდან ვარდება, რადგან მისი მამაკაცური ღირსება – ის რაც ქალურზე გაცილებით მაღლა დგას – იკარგება, მას “ღალატობს” ადამიანი და ქალს უტოლდება, ეს კი უპატიებელი საქციელია. გერენისთვის ჰომოფობია რასიზმის მსგავსი სოციალური ჭირი იყო, რომელსაც ბურჟუაზიული მორალური ნორმები – ავტორიტარული ოჯახი და პატრიარქალური გენდერული ნორმები განაპირობებდნენ, ამიტომ კომპლექსური ტრანფორმაციის გარეშე “ტოტალური რევოლუცია” წარმოუდგენლად მიაჩნდა.

ფრანგი რადიკალი გულაცრუებული იყო შემდგომი წლების, ‘80-იანების ვიწრო გეი მოძრაობით და სუბკულტურის კომერციალიზაციით, მიაჩნდა რომ ჯგუფის ცალკე გამოყოფამ სრული აპოლიტიკურობა და კლასობრივი ჩაგვრის ინგორირება გამოიწვია. საჯარო სივრცეში ის ღიზიანდებოდა ჰომოსექსუალების გამომწვევი ქცევით და აღნიშნავდა, რომ ჰეტეროსექსუალი მამაკაცების პროვოცირებას, რომლებიც სხვა შემთხვევაში გაცილებით თავისუფლები იქნებოდნენ სექსუალურ ქცევაში, უფრო უნივერსალური – “საყოველთაო ბისექსუალობაზე” ოცნება ეწირებოდა.

შრომები:

ანარქიზმი: თეორიიდან პრაქტიკაზე
ფაშიზმი და დიდი ბიზნესი / წერილი ტროცკის / ფაშიზმი და სოციალიზმი /ლიბერტარიანელი მარქსი? / No Gods No Masters: An Anthology of Anarchism


წყარო: http://lishtotah.blogspot.com/